نمایش

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری – دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری – علم افشا

متفکر شهید استاد مرتضی شهید مطهری

سیری در سیره ی نبوی
معنی

سیره، و انواع آن

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین بارئ الخلائق أجمعین و الصلوه و السلام على عبد الله و

رسوله و حبیبه وصفیه وحافظ سره و مبلغ رسالاته سیدنا و نبینا و مولانا ابی القاسم محمد و آله الطیبین

الطاهرین المعصومین. أعوذ باللہ من الشیطان الرجیم لقد کان لکم فی رسول الله أشوه حسن کان ژوا الله

والیوم الأخر وذکر الله کثیرا .

یکی از منابع شناخت که یک نفر مسلمان باید دید و بینش خود را از آن راه اصلاح و تکمیل بکند، سیره وجود مقدس پیغمبر اکرم ناله است.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

ایک مقدمه کوچک یادآوری بکنم و آن اینکه یکی از نعمتهای خدا بر ما مسلمین و یکی از افتخارات ما

مسلمین نسبت به پیروان ادیان دیگر این است که از طرفی قسمت بسیار زیادی از سخنان پیغمبر ما – که

شک

نیست که سخن ایشان است، یعنی متواتر و مسلم است . امروز در دست است، در صورتی که هیچ یک از

ادیان دیگر نمی توانند چنین ادعایی بکنند که به صورت قطع بگویند فلان جمله جمله ای است که از زبان مثلا

موسی علی و یا عیسی علی و یا یک پیامبر دیگر شنیده شده است؛ جمله های زیادی هست ولی آنقدرها

مسلم و قطعی نیست. و ما سخنان | متواتر از پیغمبر خودمان زیاد داریم.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

و از طرف دیگر تاریخ پیغمبر ما تاریخ بسیار روشن و مستندی است. در این جهت هم رهبران دیگر جهان با ما

شرکت ندارند. حتی دقایق و جزئیاتی از زندگی پیغمبر اکرم به صورت قطع و مسلم امروز در دست است که

در باره هیچ کس دیگر چنین نیست؛ از سال و ماه و حتی روز تولدش و حتی روز هفتم تولدش، دوران شیر

خوارگی اش، دورانی که در صحرا زندگی کرده است، دوران قبل از بلوغش، مسافرتهایش به خارج عربستان،

شغلهایی که قبل از نبوت مجموعه داشته است، ازدواجش در چه سن و سالی بوده است، چه فرزندانی

برای او متولد شده اند و آنها شان که قبل از خودش از دنیا رفته اند در چه سنی از دنیا رفته اند، و امثال اینها.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

تا می رسد به دوران رسالت و بعشش، که اطلاعات دقیقتر می گردد چون حادثه بزرگی می شود: اول کسی

که به او ایمان آورد که بود؟ دومین و سومین فرد که بود؟ فلان کس در چه سالی ایمان آورد؟ چه سخنانی میان

او و دیگران مبادله شد؟ چه کارهایی کرد؟ چه روشی داشت؟ در صورتی که حضرت عیسی – که نزدیکترین

پیغمبر از پیغمبران |

بزرگ صاحب شریعت به ماست . اگر تأیید قرآن از او نبود که مسلمانان عالم، عیسی را به حکم قرآن یک

پیغمبر حقیقی و الهی دانسته اند، اصلا عیسی را در دنیا نمی شد اثبات و تأیید کرد. خود مسیحیها از جنبه

تاریخی اصلا اعتقاد ندارند به تاریخ میلادی که مثلا میگویند از تاریخ میلاد حضرت مسیح ۱۹۷۵ سال گذشته

است؛ یک حرف قراردادی است نه

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

حقیقی. اگر ما می گوییم از هجرت پیغمبر ما ۱۳۹۵ سال قمری و ۱۳۵۴ | سال شمسی گذشته است به

اصطلاح مو لای درزش نمی رود، اما اینکه از میلاد مسیح ۱۹۷۵ سال گذشته باشد یک حرف قراردادی است

و تاریخ آن را هیچ تأیید نمی کند. احتمال هست دویست سیصد سال قبل از این تاریخ بوده و احتمال می رود

دویست سیصد سال بعد از این تاریخ بوده است. و عده ای از مسیحیهای جغرافیایی – نه مسیحی ای که

ایمانی هم به مسیح داشته باشد . اساسا می گویند: آیا مسیحی در دنیا وجود داشته یا |

و شخصیت افسانه ای است و او را ساخته اند؟ اصلا در وجود

و می کنند. البته این حرف از نظر ما چرند است. قرآن وجود مسیح را تأیید کرده و ما از آن جهت که به قرآن

ایمان داریم، در این مطلب شک نداریم.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

همچنین اینکه حواریین عیسی چه کسانی بودند؟ انجیل در چه

تاریخی و چند صد سال بعد از عیسای مسیح به صورت کتاب درآمد؟ چند انجیل بود؟ اینها همه مخدوش

است. ولی برای ما مسلمین، این منبع، چه منبع گفتار و چه منبع رفتار پیغمبر اکرم به صورت دو منبع بسیار

مسلم و تا شعاع بسیار زیادی قطعی – نه فقط ظتی قابل اعتماد به وجود دارد. این مطلبی بود که در مقدمه

این بحث خواستم عرض

حال، آنچه ما موظفیم از وجود پیغمبر اکرم استفاده کنیم، هم در گفتار است و هم در رفتار، هم در قول است

و هم در فعل؛ یعنی سخنان پیغمبر برای ما راهنما و سند است و باید از آن بهره بگیریم، و همچنین فعل و

رفتار پیغمبر. در اینجا باید توضیحی برای این مطلب عرض کنم.

اول این بحث را راجع به سخن و گفتار بکنم تا بعد در رفتار هم بتوانم توضیح بدهم.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

عمق کلام پیغمبر عمده در کلمات بزرگان این است که نکات بسیار دقیقی که در این کلمات گنجانیده شده

است، افراد بتوانند درک کنند، خصوصا که پیغمبر اکرم درباره سخنان خودش فرمود (و عمل هم نشان داد):

أغطی جوامع الکلم . خدا به من کلمات جامعه داده است.

یعنی خدا به من قدرتی داده است که با یک سخن کوچک یک دنیا مطلب می توانم بگویم.

سخنان پیغمبر را همه می شنیدند ولی آیا همه می توانستند به عمق سخنان پیغمبر آنچنان که باید،

برسند؟ ابدا. شاید صدی نود و نه شان هم نمی رسیدند. خود پیغمبر اکرم ببینید چگونه مطلب را پیش بینی

می کند. جمله ای دارد که مفاد آن این است: سخنانی که از من می شنوید ضبط و نگهداری کنید و به

نسلهای آینده تحویل بدهید و بسپارید.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

ای بسا نسلهای آینده و خیلی دور معنی حرف مرا بهتر بفهمند از

شما که امروز پای منبر من هستید. در آن حدیث معروفی که در کتب معتبر ما هست و از احادیثی است که

شیعه و سنی روایت کرده اند و در کافی و تحف العقول و کتابهای دیگر هست، پیغمبر اکرم فرمود:

تر الله عبده سیع مقالتی ترعاها و بلعها من میشنغها.

خدای خرم سازد چهره آن بنده ای را که سخن مرا بشنود و ضبط کند و برساند به کسانی که آنها از من نشنیده اند.

بعد این جمله را اضافه فرمود:

قرب حامل فقیر غیر قی؛ و

حاول فقه إلى من هو افقه

منه.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

این جمله خیلی نکته در آن هست، یعنی اشاره ای است به آینده. «فقه )) یعنی فهم عمیق، ولی در اینجا

مقصود جمله ای است که عمق داشته باشد. (فقه)) با «فهم )) فرقش این است که «فهم» مطلق فهمیدن

است و «فقه ) فهم عمیق را می گویند. وقتی که (( فقه )) به کلام اطلاق بشود یعنی سخنی که عمق زیاد

دارد. فرمود: بسا مردمی که حامل یک سخن عمیقند ولی خودشان عمیق نیستند. جمله را همیشه نقل

می کند ولی خودش نمی تواند به عمق آن پی ببرد. باز فرمود: بسا مردمی که جمله ای را، فقهی را حمل

می کنند یعنی جمله ای را که از من شنیده اند حفظ دارند، فقیه هم هستند، ولی نقل می کند برای کسی

که از خود او فقیه تر است، | یعنی نقل می کند برای کسی که از او عمیقتر است و عمق فکرش بیشتر

است، او که وقتی برایش نقل می کند چیزهایی می فهمد که خود این که برای او نقل کرده نمی فهمد.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

این

است که ما می بینیم سخنان پیغمبر، در هر رشته ای، دقیقا قرن به قرن عمق بیشتری (نمی گویم پیدا کرده

برای آن کشف شده است. (البته می دانید حساب اوصیای پیغمبر، ائمه اطهار جداست. کلمات آنها مثل

کلمات پیغمبر است. راجع به افراد عادی دارم صحبت می کنم. در قرن اول و دوم هرگز به اندازه قرن سوم

نمی توانستند

به عمق مطالب پیغمبر برسند، و در قرن سوم به اندازه قرن چهارم، و در قرن چهارم به اندازه قرن پنجم. تاریخ

علوم اسلامی این امر را نشان

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

می دهد. اگر شما اخلاق را مطالعه کنید، فقه را مطالعه کنید، معارف و فلسفه را مطالعه کنید، عرفان را

ملاحظه کنید، می بینید در هر قسمت که پیغمبر سخن گفته است، مفسرینی که در دوره های بعد آمده اند

واقعا بهتر توانسته اند به عمق کلام پیغمبر برسند. اعجاز پیغمبر در همین است. ما تنها اگر فقه خودمان را

در نظر بگیریم، چنانچه یک نابغه هزار سال پیش را مثلا در نظر بگیریم، شیخ صدوق و شیخ مفید و حتی

شیخ طوسی را در فهم معانی کلمات پیغمبر در مسائل فقهی در نظر بگیریم، و بعد بیاییم نهصد سال بعدش

شیخ مرتضی انصاری را در نظر بگیریم، می بینیم شیخ مرتضی انصاری در نهصد سال بعد از شیخ طوسی و

شیخ مفید و شیخ صدوق بهتر می تواند سخن پیغمبر را تحلیل کند.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

آیا از این جهت است که شیخ مرتضی

نبوغ بیشتری از شیخ طوسی داشته است؟ نه، علم زمان او وسعت بیشتری از علم زمان شیخ طوسی

دارد؛ علم جلوتر رفته است و در نتیجه این بهتر می تواند به عمق سخن پیغمبر برسد تا او که در هزار سال

قبل بوده است. آینده هم همین طور است. صد سال دیگر، دویست سال | دیگر افرادی پیدا خواهند شد که

خیلی عمیقتر از شیخ انصاری سخنان | پیغمبر را درک کنند. این در گفتار.

عمق رفتار پیغمبران در تفسیر و توجیه رفتار پیغمبر هم عینأ همین مطلب هست. همین طور که سخن

پیغمبر معنی دارد و برای یک معنی ادا شده است، رفتارهای

پیغمبر هم همه معنی و تفسیر دارد و باید در آنها تعمق کرد:

لقد کان لکم فی رسول الله شوه خسته ممن کان یؤجوا الله و الیوم الأخر.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

مخصوصا با تعبیری که قرآن می گوید که در وجود پیغمبر اسوه و تأسی ای است برای شما، و وجود پیغمبر

کانونی است که ما از آن کانون باید اروش زندگی را استخراج کنیم. صرف اینکه یک نفر بیاید کلمات پیغمبر را

روایت کند (کافی نیست. خیلی راویها هستند که چیزی درک نمی کنند. اینکه ما بیاییم تاریخ پیغمبر اکرم را

نقل کنیم که پیغمبر اکرم در فلان جا چنین کرد کافی نیست، تفسیر و توجیه عمل پیغمبر مهم است. در فلان

جا پیغمبر این طور رفتار کرد، چرا این طور رفتار کرد؟ چه منظوری داشت؟ پس همین طور که گفتار پیغمبر نیاز

به تعمق و تفسیر دارد، رفتار پیغمبر هم نیاز به تعمق و تفسیر دارد.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

ا ما نمی توانیم از این اظهار تأسف درباره خودمان خودداری کنیم که ما که امت پیغمبر آخرالزمان هستیم، از

هر کداممان اگر بپرسند، نه چند تا | سخن از پیغمبر بلدیم ( حتى لفظش را هم بلد نیستیم، چه رسد به

معنی و تفسیرش) و نه از سیره و رفتار پیغمبر می توانیم چند کلمه بگوییم. این را | من در بعضی از جلسات

دیگر هم گفته ام: یکی از نویسنده های معروف ایران که دو سه سال پیش مرد و البته مذهبی نبود (ابتدا

ی عمرش که هیچ مذهبی نبوده، این آخر عمری ها به واسطه کتابهایی از من که منتشر شده | بود با من

ارتباط، و تمایلی به مذهب پیدا کرده بود) یک وقتی به من گفت: من دارم کتابی را ترجمه میکنم در حکمت

ادیان، یعنی حکمتهایی که در دینهای مختلف عالم وجود دارد: حکمتهایی که امروز در دین یهود وجود دارد،

حکمتهایی که در انجیل وجود دارد، حکمتهایی که به زردشت نسبت می دهند، حکمتهایی که به بودا نسبت

می دهند،

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

حکمتهایی که از کنفوسیوس است، و حکمتهایی که از پیغمبر ماست. گفت: من فقط به رگ سیدی ام بر

خورده، زیرا از هر کسی کلمات زیادی نقل کرده ولی به پیغمبر اسلام که رسیده چند جمله کوتاه نقل کرده، و

چون ترجمه من ترجمه آزاد است می خواهم اندکی بیشتر نقل کنم ولی

من که دسترسی ندارم. گفت: من تصمیم گرفته ام صد آیه از قرآن نقل

کنم، صد جمله از کلمات پیغمبر و صد جمله از کلمات امیرالمؤمنین. در مورد قرآن گفت: چون قرآن مترجم

(قرآن آقای قمشه ای) هست خودم می توانم چند آیه انتخاب کنم. از کلمات امیرالمؤمنین هم چون نهج

البلاغه های مترجم هست می توانم انتخاب کنم، ولی راجع به سخن پیغمبر چون من به عربی چندان وارد

نیستم و در فارسی هم هر چه گشتم پیدا نکردم، اگر می توانی صد جمله از پیغمبر برای من پیدا کن و

ترجمه هم بکن ولی بعد به قلم خودم در می آورم که مطابق ذوق خودم باشد. گفتم بسیار خوب. من صد

جمله از رسول اکرم جمع آوری کردم و در اختیارش قرار دادم. ترجمه هم کردم که یک وقت در معنایش اشتباه

نکند.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

بعد هم او در کتابی به نام حکمت ادیان چاپ کرد. البته آنجا اسم نبرد که این صد جمله پیغمبر را از کجا

گرفته است. من هم نمی خواستم، چون منظورم این بود که این کار انجام شود. به هر حال یک وقت به من

رسید و گفت: فلانی! پیغمبر ما یک چنین سخنانی داشته؟! من که نمی دانستم . در صورتی که خود این

نویسنده یک نویسنده معروف ایران و کسی است که در کشورهای خارجی احیات روی او حساب می کنند و

وقتی می خواهند نویسنده های درجه اول ایران را بشمارند یکی هم او را می شمارند. یک آدمی که به قول

خودش سید است و در همه عمرش هم سروکارش با کتاب بوده است، خبر نداشت که پیغمبر ما چنین

سخنانی دارد. به من گفت: پیغمبر ما یک چنین سخنانی داشته و من نمی دانستم ؟! گفتم: بله.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

بعد که کتاب چاپ شد گفت: فلانی، من حالا می بینم سخنان پیغمبر اسلام بر سخنان تمام پیغمبران عالم

می چربد؛ اینقدر عمیق و پرمعناست.

چرا ما مسلمانها باید اینقدر کوتاهی کرده باشیم که یک نویسنده ما

که او هم کوتاهی کرده است به اطلاع نداشته باشد که اصلا پیغمبر سخنان حکمت آمیزی هم دارد یا ندارد؛

با اینکه من این سخنان را انتخاب نکرده بودم، بعضی در ذهنم بود، برخی را از روی اثنی عشریه و بعضی را از

روی تحف العقول نوشتم و در اختیارش قرار دادم.

در سیره و رفتار پیغمبر شاید ما از این هم بیشتر کوتاهی کرده باشیم. چند سال پیش من فکر کردم که در

زمینه سیره پیغمبر اکرم کتابی بنویسم به همین سبکی که عرض خواهم کرد. مقدار زیادی یادداشت تهیه

کردم، ولی هر چه جلوتر رفتم دیدم مثل این است که دارم وارد دریایی می شوم

که به تدریج عمیقتر می شود. البته صرف نظر نکردم و می دانم که من نمی توانم ادعا کنم که می توانم

سیره پیغمبر را بنویسم ولى ما لا یذرگ

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

له لا یرئ له». بالاخره تصمیم دارم به حول و قوه الهی روزی چیزی در این زمینه بنویسم تا بعد دیگران بیایند

بهترش را بنویسند. ولی وقتی انسان تعمق می کند می بیند چقدر عمیق است. همین طور که سخنان

پیغمبر ما عمیق است، رفتار پیغمبر ما آنقدر عمیق است که از جزئی ترین

کار پیغمبر می شود قوانین استخراج کرد. یک کار کوچک پیغمبر یک چراغ است، یک شعله است، یک

نورافکن است برای انسان که تا مسافتهای بسیار دور را نشان می دهد.

معنی «سیره» ابتدا لغت «سیره» را معنی کنم که تا این لغت را معنی نکنم نمی توانم سیره پیغمبر را

تفسیر کنم. «سیره» در زبان عربی از ماده «سیر» است.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

سیر)) یعنی حرکت، رفتن، راه رفتن. (سیره)) یعنی نوع راه رفتن. سیره بر وزن فعله است و فعله در زبان

عربی دلالت بر نوع می کند. مثلا جلسه یعنی نشستن، و چله یعنی سبک و نوع نشستن. و این نکته

دقیقی است. سیر یعنی رفتن، رفتار، ولی سیره یعنی نوع و سبک رفتار. آنچه مهم است شناختن سبک

رفتار پیغمبر است. آنها که سیره نوشته اند، رفتار پیغمبر را نوشته اند. این کتابهایی که ما به نام «سیره ))

داریم سیر است نه سیره. مثلا سیره حلبه سیر است نه سیره؛ أسمش سیره هست ولی واقعش سیر

است. رفتار پیغمبر نوشته شده است نه سبک پیغمبر در رفتار، نه اسلوب رفتار پیغمبر، نه متد پیغم

سبک شناسی مسئله متد خیلی مهم است. مثلا در باب شعر، رودکی را می گوییم شاعر، سنایی را هم

می گوییم شاعر، مولوی را هم می گوییم شاعر، فردوسی را هم می گوییم شاعر، صائب را هم می گوییم

شاعر، حافظ را هم می گوییم شاعر، برای یک آدمی که وارد سبک شعر نباشد همه شعر است.

دانلود کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

دانلود رایگان کتاب سیری در سیره نبوی – شهید مطهری

می گوید شعر، شعر است دیگر، شعر که فرقی نمی کند. ولی یک آدم وارد می فهمد که شعر سبکهای

مختلف دارد؛ شعر به سبک هندی داریم، شعر به سبک خراسان داریم، شعر مثلا به سبک عرفان داریم، و

سبکهای دیگر. در شعر شناسی آنچه مهم است سبک شناسی است، که ملک الشعرای بهار کتابی در

سبک شناسی نوشته است. حتی در نثر هم سبک شناسی هست و..