نمایشدانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری – دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری – علم افشا

یوسف وزلیخا

از تفسیر فارسی تربت جام

بکوشش دکتر پرویز ناتل خانلری

شاهکارهای ادبیات فارسی

ادبیات هزارساله فارسی چنان پهناور و از آثار بدیع ودلاویز | توانگر است که کمتر کشوری را در جهان از این

جهت با کشور کهن-| سال ما برابر وهمسر میتوان یافت.

با اینحال امروز جوانان ایرانی | کمتر از این سرچشمه ذوق و هنر سیراب میشوند ، زیرا آنچه از این گنجینه

گرانبهای دانش و هنر تا کنون طبع و نشر

یافته نسبت به آنچه | در دست است

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

از ده یکی بیش نیست و آنچه بچاپ رسیده نیز اغلب کمیاب است یا

ببهای گران بدست میاید .

را برای آنکه نمونه ای از همه شاهکارهای ادبیات فارسی فراهم گردد چنانکه همه انواع ادبی را از نظم و

نشر و افسانه و داستان و دانش و عرفان ، و تاریخ وسیر در برگیرد این مجموعه پدید آمده | است .

در مجموعه شاهکارها، از هر سخنور و نویسنده فارسی زبان

که آشنائی با آثارش لازم و سودمند شمرده شود نمونه ای هست و از هر کتاب معروف و مهمی که در این

هزار ساله تاریخ ادبیات فارسی نوشته شده فصلی آورده میشود . هر جزوه مستقل است و اگر کسی

بخواهد به بعضی از نمونه های نثرونظم اکتفا کندیا بسلیقه خویش کتابی را از سخنوران برگزیند به خریدن

جزوه های دیگر مجبور نیست. دوره کامل این جزوه ها نمونه همه آثار ادبی فارسی را از قدیمترین زمان تا

امروز در بر خواهد داشت .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

در هر جزوه باختصار شرح حالی از نویسنده هست چنانکه خواننده را از مراجعه کتابهای مختلف برای اطلاع از

احوال سخنوران بی نیاز میکند و سپس از مطالب و شیوه تألیف کتاب نیز ذکری میرود تا آشکار شود که اصل

تألیف چگونه بوده و قسمتی که انتخاب شده از کجای کتاب است و با مجموع چه نسبتی دارد. در ذیل هر

صفحه لغات دشوار یا دور از ذهن کتاب ترجمه و تفسیر میشود و مختصات انشائی کتاب با اختصار تمام قید

میگردد .

به این طریق گمان میرود مجموعه شاهکار های ادبیات فارسی

که شامل ۶۰ جزوه جداگانه است و به ارزانترین بها فروخته میشود

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

برای همه طبقات ازشاگرد دبیرستان تا

دانشجو و برای همه جوانان ایرانی که مایلند از آثار گرانبهای ادبیات وسیع کشور خویش اطلاعی بدست

بیاورند و نمونه هائی ببینند سودمند باشد .

از مؤسسه انتشارات امیر کبیر سپاسگزار باید

بود که به نشر این مجموعه همت گماشته و این خدمت فرهنگی را بعهده گرفته است.

دکتر پرویز ناتل خانلری – دکتر ذبیح الله صفا

تفسیر فارسی تربت جام تفسیری که نمونه ای از آن در این جزوه چاپ شده است اکنون در موزه ایران باستان

تهران است . این کتاب یک دوره کامل متن کلام الله است با ترجمه فارسی در زیر سطرها ، و تفسیر هر سوره

بزبان فارسی که در دنبال سورهها آمده است . مجموع ورقهای آن در حدود یکهزار است .

مؤلف اصلی این کتاب ابو بکر عتیق بن محمد سور آبادی است که در قرن پنجم می زیسته است .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

اما دیگری آنرا خلاصه کرده و از این تحریر اخیر نسخه کاملی در دست است که در سال ۵۸۴ برای مطالعه

غیاث الدین ابوالفتح محمد بن سام امیرغوری کتابت شده و هفتادسال بعد یعنی در ۶۵۴ نوادۂ شیخ الاسلام احمد
جامی آن را بر مزار شیخ وقف کرده است این نسخه گرانبها در آنجا محفوظ مانده است، تا در سال ۱۳۱۶

شمسی که وزیر فرهنگ وقت برای حفظ این نسخه نفیس دستور داده که آن را به موزه ایران باستان نقل نمایند .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

***
زبانی که در ترجمه و تفسیر این کتاب بکار رفته بسیار کهنه است و با زبان دری رایج قرن ششم تفاوتهای

بسیار دارد . این تفاوتها سه گونه است :

۱- تبدیل حروف : صورت بعضی کلمات فارسی که در این کتاب بکار رفته

از حیث حروف وصوتها باصورت معروف ومعمول آنها تفاوت دارد، یعنی بعضی حرفها به حرفهای دیگر مبدل

شده است . از آنجمله است :

تبدیل کی به ب :گرویدن = برویدن تبدیل ب به و : بیزار = ویزار

زندانبان = زندان وان

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

بخشایش = وخشایش تبدیل ب به فی : با = فا | تبدیل به ب

گوسفند = گوسبند تبدیل ف به و : افکندن = او کندن ۲- وجوه استعمال خاص در سینه های فعل. مانند

افزودن دالی بعد از پای شرطی و تردیدی و استمراری :
داشتندی = داشتندید

بدانستی = بدانستید و دیگر حذف ضمیر متصل از آخرفیل بقیاس ضمیر منفصل مقدم با ضمیر متصل جمله

قبل .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

آن گرگ را بر تند و پیش پدر آورد آوردند …..
منم آنکه ترا برکنار گرقتی وموی ترا نشانه کردی = کردمی .

من بخواب دیدم که سله نان برسرداشتی داشتی :. ۳- لغتهائی که با معسول زمان نیست .

بادرهیچیک از نوشته های دیگر فارسی دیده نشده، با اینجا در معنی خاصی بکار رفته است .:

ویستو ، ویستود= کافر ، منکر بیک = اما ، لکن ، بلکه سکالش و کبد ، مکر
هری = عموم و همگی

این خصوصیتها در همه کتاب هست ، اما در قسمت ترجمه زیر شطرها بیشتر است و شاید بتوان گمان برد

که قسمت ترجمه قدیمتر از قسمت تنسیر باشد یا آنکه کاتبان اینجا در حفظ و رعایت متن اصلی بیشتر دقت

کرده باشند

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

در قسمت کبدیل حروف نیز یک کلمه در یک مضجه و گاهی نیز در یک سطر به صورتهای گوناگون نوشته شده

است. مثلا کلمه رہا، کاهی که به صورت

با و دواء و رفاه یک صفحه وجنی دریک عبارت می آید.

شاید علت آن باشد که کاتب در بعضی موارد کلمه اصل را به تلفظ معمول و مأنوی خود تبدیل کرده است .

مطالعه این نسخه بزرگی و نفیس از نظر تحقیق در تحول زبان فارسی بسیار سودمند و پربهاست و در این چند

سطر مجال آن نیست که همه تکتبهائی که از این جهت دارای اهمیت است ذکر شود . .. .. ..

: صفحاتی که در این جزوه طبع می شود قیمت تفسیر سوره یوسف است که شامل أوراق ۱۵۴ تا ۱۷۳ از جلد

دوم این نسخه می باشد . از مجموع این ورقها فقط بقدر یک صفحه از آخر جزوه (جایی که نشطه گذارده شده

برای !ختمان حذف شده است :

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

: چون بعضی مختصات برسم خط زمان که در کتابت این نسخه بکار رفته است اکنون مانوی و معهود خوانندگان

نیست و استفاده از عبارات دادشوار می سازد دراین چاپ آنهارا به شیوخ معمول امروز تغییر داده ایم. از آن

جمله است: نوشتن ذال( با نقطه) بجای دال، د کیوجى وما تندآنها بجای که رچه؛ و نوشتن یای تکره در بعضی

موارد بصورت کسره اداند. به نوشتن کسر؛ اننانه بصورت یام .:

: در موارد دیگر کوشش شد که تمام خصوصیات .. نسخه اصل از فصل ووصل کلمات و غیره عینه نقل شود.

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

چون نسخه دیگری برای مقابله دردست نبود در بعضی موارد اگر بچه گان خطای کاتب میرفت تغییر و اصلاح

عبارت را از بیم اشتباه روا ندانستیم و عینه نقل کردیم ، فقط گاهی در ذیل به احتمال خطای کاتب اشاره

شده است. .: پرویز ناتل خانلری .

: استاد دانشگله ادبیات

یوسف وزلیخا
تفسیر سوره یوسف) رسول گفت ، صلى الله علیه وسلم ، در آموزید بندگان خود را سورت یوسف ، علیه

السلام ، که هر بنده ای از بندگان من که آن را بخواند و در آموزد اهل و فرزندان خود را و بندگان خود را ، خدای

تعالی سکرات مرگ بروی آسان کند و او را قوت و توفیق دهد که هیچ کس را حسد نکند .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

سعد بن ابی وقاص گوید : قرآن بر پیغامبر ، علیه السلم ، فرو می آمد ، در مکه ؛ و پیغامبر ، صلى الله علیه ،

بریاران می خواند . مگر ملالتی به طبع ایشان راه یافت .

گفتند یا رسول الله ، تو قصصت علینا ؟؟ چه بود اگر

خدای تعالی سورتی فرستد که در آن سورت امر و نهی

نبود ؛ و در آن سورت قصه ای بود که دلهای ما بدان بیاساید .

خدای گفت ، عزوجل : نحن نقص علیک أحسن القصص ۲ اینک قصه یوسف ترا برگوییم تا تو بریشان خوانی .

و

این قصه را احسن القصص خواند ،

زیرا که در این قصه ذکر پیغامبران و بسامانان است ؛ و ذکر فریشتگان ، و

پریان ، و آدمیان ، و چهارپایان ، و مرغان ، وسیره

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

پادشاهان ، و آداب بندگان ، و احوال زندانیان ، و فضل عالمان ، و نقص جاهلان ، و مکر و حیلت زنان ، و

شیفتگی عاشقان ، و عفت جوامردان ، و ناله محنت زدگان ، و تلون احوال دوستان در فرقت و وصلت ، و عز و

ذل ، و غنا و فقر ، واندوه وشادی ، و تهمت و بیزاری ، و امیری و اسیری . این همه نکتها درین قصه بجای آید

. و درین قصه علم توحید و علم سر و علم فقه و علم تعبیر خواب و علم فراست و علم معاشرت و سیاست

و تدبیر معیشت می در آید .۲

و مدار این قصه بر نیکویی است : یعقوب صبر نیکو کرد؛ از برادران تضرع نیکو ،

از یوسف عفو نیکو . و این قصه نیکوکوی وا نیکوخوی از نیکوروی . در این قصه

چهل عبرت است که مجموع آن در هیچ قصهای بجای نیست . برای این وجوه راست که خدای ،

عزوجل ، این قصه را احسن القصص می خواند .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

اما یعقوب را ، علیه السلام ، دوازده پسر بود از چهار زن . دو از آن از دختران لایان بودند ،

خال یعقوب . و سبب وصلت یعقوب با لایان آن بود که همیشه میان یعقوب و برادرش

عیصو منازعت می بودی از رحم مادر باز ؛ که رتقا ، و گویند رفقا ، زن اسحق

دختر بتویل را ولادت نزدیک آمد. یعقوب و عیصو هردو در رحم مادر بودند.

با یک دیگر منازعت کردند و مسارعت نمودند به خروج . عیصو غلبه کرد و از پیش بیرون آمد ،

از پس او یعقوب بیرون آمد پاشنه او گرفته . او را یعقوب از بهر آن نام کردند

، از عقبه ، و عقب پاشنه بود . برادران با هم منازعت می کردند ؛ و اسحق عیصو را دوستر

داشتی . چون اسحق را ، علیه السلام ، عمر به آخر کشید و نابینا گشته بود

روزی مر عیصو را گفت : ای

پسر ، قربان بیار تا بکشم و ترا دعا کنم .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

عیصو رفت تا صید کند قربان را ؛ و عیصو موی آور بود و باریک آواز ؛ و یعقوب اجرد بود و بلند آواز ؛ و پدر ایشانرا

بلمس بدانستید؟. چون این سخن بگفت مادر پوست بز در یعقوب پوشانید و گوسبند بوی داد . پیش پدر برد .

گفت : ای پدر ، قربان آوردم تا قربان کنی و مرا دعا کنی . او را بسود . گفت : المش م عیصور الصوت

صوت یعقوب . اسحق او را و فرزندان او را دعا کرد به بر کت و نبوت .

چون عیصو باز آمد قربانی پیش اسحق

آورد . گفت : ای پدر ، قربان آوردم تا مرا دعا کنی . گفت : ای پسر ، کرده ام . چون اسحق بدانست که بروی

بیاوردند و او را غلط افتاد ، گفت : ای پسر، دعای نبوت و رسالت برادر ترا برفت و اولاد او را ؛ اکنون دعای

کثرت

مال مانده است . دعا کرد او را و اولاد او را به کثرت مال .

از آنست که روم را آنهمه کثرت بود و ازیشان هیچ پیغامبر نبود ، مگر بروایت شاذ ،

که ایوب صابر از فرزندان او بود .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

ابراهیم مهاجر ، رحمه الله ، آورده است که از نسل یعقوب هزار هزار و دویست

هزار و بیست و پنج هزار نبی

بود . عیصو آن کین در دل گرفت . چون کثرت مال و فرزندان وی پدید آمد

یعقوب برخود بترسید و از بیم او بیرون نتوانست آمد . مادر او را برادری بود بزمین

حران ، نام او لیان بن بتویل بن ناحور ، بگریخت و به نزدیک خال آمد و لیان را ،

و گفته اند لایان ، دو دختر بود او را

: لیا و راحیل . لیا مهین بود . بزنی بیعقوب داد و باخر دیگر دختر ، راحیل ، بوی داد . یوسف و بنیامین هر دو از

راحیل بودند . و یعقوب را دوازده پسر بودند : سه از لیا خواهر راحیل

: روییل و شمعون و یهودا . و از راحیل :

یوسف و بنیامین . راحیل در طلق بنیامین بحق رسید . نامهایشان بجمله

: روییل و شمعون و یهودا و لاوی و

نفثاییل و جاد و دان و زبالون و شحر و اشر و یوسف و بنیامین . و از جمله ایشان یوسف نیکوتر بود . چنین

گویند که جمال و ملاحت ده جزء است ، نه از آن یوسف صدیق را بود و یکی همه مردمان را .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

چون راحیل را مرگی آمد یوسف و بنیامین خسرد بودند . برکنار خالت خویش لیا بماندند .

یعقوب را خواهری بود . نزدیک

او آمد . گفت : یوسف را مادر نیست . او را بمن ده تا او را بپرورم ، یعقوب گفت : من از این فرزند نشکیبم .

خواهر گفت : من هر روز او را نزدیک تر آورم تا تو او را ببینی . یعقوب او را به خواهر خویش سپرد .

خواهر شباروزی یکبار یوسف نزدیک یعقوب آوردی . چون یکچندی بر آمد یعقوب از یوسف صبر نیافت .

می خواست که شب و روز پیش او بودی . خواهر را گفت من نیز ازین فرزند نمیشکیبم

، او را و امن ده . خواهر او را دوست میداشت ،

نمی خواست که او را با یعقوب دهد .

سبی می جست تا او را بدان سبب نگاه دارد . و در آن روزگار شریعت او چنان بود که هر که از آن او کسی چیزی

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

بدزدیدی و بر دست او پدید آمدی آنکس در حکم او آمدی و او را به بندگی میداشتی چنانکه خواستی .

خواهر یعقوب کمری داشت در صندوقی . آن کمر را بیرون آورد و در زیر جامه بر میان یوسف بست .

پس خبر در افکند که کمری داشتم از آن اسحق علیه السلام مرا یادگار و میراث بود . آن کمر بدزدیدند .

یوسف را

بنزدیک یعقوب آورد و آن کمر را از هر جای می جست ؛

نیافت . پیش یعقوب آمد . گفت : یوسف را نیز بجویم .

یوسف را بجست ؛ کمر از میان او باز کرد و با یعقوب گفت :

کمر با یوسف پدید آمد و امر تو از او برخاست ؛ در

حکم من آمد. یوسف را به خانه برد . چون خواهر یعقوب را وفات آمد یعقوب اورا |

به خانه باز آورد ؛ و یوسف را

از همه فرزندان دوستر. داشت . از پیش چشم خویش غایب نگذاشتی .

شب او را نزدیک – ریش خوابانیدی

و دست خویش در زیر سر وی نهادی . برادران او را حسد کردند .

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

یوسف به خواب دید یازده ستاره و آفتاب و ماه او را سجده کردی .

در اخبار ست که یوسف ، علیه السلام ، دو بار خواب دید که جایی نشسته بودی

و قضیبی بدست داشتی .

یوسف علیه السلام ، قضیب بزمین فرو بردی ، برادرانش همچنان عصا ها بزمین فرو بردندی .

عصای یوسف

، علیه السلام ، ببالیدی؟ تا از همه عصاها بر گذشتی و شاخ و برگی سبز پدید آمدی

و دیگر عصاها در جنب

آن مغمور؛
گشتیه .

یوسف ، علیه السلام ، چون آن خواب بدید و بیدار گشت پدر را بگفت پیش برادران .

بانگ بر وی زد که خاموش باش که خواب روز را حقیقتی نبود .

چون برادرانش فراتر شدند یعقوب ،

علیه السلام ، با یوسف عتاب کرد که چرا خواب پیش برادران بگفتی .

نگر آن دیگر خواب برادران را نگویی.

لیا خاله یوسف خواب برادران را بگفت و ایشان زیرکان و دانایان بودند .

گفتند تعبیر این آن بود که پسر راحیل بر ما پادشا

دانلود کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

دانلود رایگان کتاب یوسف و زلیخا – پرویز ناتل خانلری

گردد و ما او را بجای بندگان باشیم و پیش ازین یک دو خواب مانند

این دیده است و او به علم و فصاحت و جمال

و صورت بر ما بیشی دارد و پدر او را امروز بر سر ما برگزید

و پیراهن و قضیب بدو داد . اگر او بماند پای به گردن

ما فرو کند و بر ما پادشا شود . ما را تدبیر کار او باید کرد . پس بر آن اتفاق کردند که یوسف را از پدر دستوری

و..